КЫРГЫЗ МАКАЛ-ЛАКАПТАРЫНЫН ТАРЫХЫЙ-ЭТИМОЛОГИЯЛЫК НЕГИЗДЕРИ

Авторы

  • Нурзада Сайдамат кызы Ош мамлекеттик университети

##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:

https://doi.org/10.65469/eijournal.2025.2.5

Ключевые слова:

кыргыз макал-лакаптары, этимология, кыргыз элинин ишенимдери, кыргыз эл жомоктору, фольклор

Аннотация

Кыргыз элинин көптөгөн кылымдар бою басып өткөн жолунда сакталып келген бай оозеки чыгармаларынын ичинде макал-лакаптар өзгөчө орун ээлейт. Бул чакан чыгармаларда кыргыз элинин бүтүндөй басып өткөн жолу, турмуштук тажрыйбасы, дүйнө таануусу, жаратылыш менен болгон мамилеси, элдик билимдери камтылган. Учурда жарык көргөн жыйнактарда макал-лакаптардын санынын он миңден ашуун болушу кыргыз фольклорунун байлыгын, өзгөчөлүгүн көрсөтүптурат десек жаңылышпайбыз. Андыктан аларды түрдүү өңүттөрдөн жаңыча көз караш менен карап, баа берүүнү колго алуу зарыл. Макалада кыргыз элинин макал-лакаптарынын тарыхый мааниси, алардын чечмелениш каралган.

##submission.citations##

Абдимиталип уулу, Н., & Жапаралиев Ш. “Диван Лугат ат-Түрктө” кездешкен музыкалык терминдер”. Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Филология, 2023, (1(1), 1–11. https://doi.org/10.52754/16948874_2023_1(1)_1

Акматалиев А. Баба салты, эне адеби. – Б.: «Бүткүл союздук жаштар китеп борбору» бирикмеси, «Баласагын» филиалы, 1993.

Алимбеков А. Кыргыз этнопедагогикасы. I бөлүк. – Б.: 1996.

Алышбаев Б. Ылакаптардын таржымалынан / Ала-Тоо журналы № 2; 2011.

Бромлей Ю. В., Подольный Р. Г. Культура народов мира глазами этнографов / Глазами этнографов. – М.: Наука, 1982.

Васильцова З. П. Мудрые заповеди народной педагогики. – М.: Педагогика, 1988.

Волков Г.Н. Этнопедагогика. – М.: Гардарики, 2000.

Карасаев Х. Накыл сөздөр. – Ф.: Кыргызстан, 1982.

Киргизско-русский словарь. В двух книгах. Около 40 000 слов./Сост. К.К. Юдахин. – Ф.: Главная редакция Киргизской Советской Энциклопедии, 1985. Кн.1. А – К.

Киргизско-русский словарь. В двух книгах. Около 40 000 слов./Сост. К.К. Юдахин. – Ф.: Главная редакция Киргизской Советской Энциклопедии, 1985. Кн. 2. Л – Я.

Культурология. История мировой культуры: Учебник для вузов / Под ред. проф. А.Н.Марковой. – М.:ЮНИТИ, 2000.

Кыргыз адабиятынын тарыхы: Фольклористика. Оозеки чыгармачылыктын жанрлары. I том. / А. Акматалиевдин жалпы ред.астында. – 2-бас. Б.: «Шам», 2004.

Кыргыз макал-лакап, учкул сөздөрү / Жыйнаган М. Ибрагимов.Карабалта, 2005.

Кыргыз макал-лакаптары / Түз. ж-а баш сөзүн жазган Шаршеке Усупбеков. – Ф.: Кыргызстан, 1982.

Кыргыз тилинин сөздүгү. – Б.: AVRASYA PRESS, 2010.

Легендарлуу ырчылар жана сынчылар / түзг. М. Абдылдаев. – Б.: «Ала-Тоо» басмасы, 1994.

«Манас» энциклопедиясы. 1-т. – Б.: Кыргыз Энциклопедиясынын Башкы редакциясы, 1995.

Матвеев К., Сазонов А. Земля Древнего Двуречья. – М.: Молодая гвардия, 1986.

Махмуд ал-Кашгари. Диван Лугат ат-Турк / Перевод, предисловие и комментарии З.-А. М. Ауэзовой. – Алматы: Дайк-Пресс, 2005.

Мурзакметов А. Кыргыз ырым-жырымдары. Ош, 2005.

Мурзакметов А. “Кыргыздардын этноботаникалык билимдеринин макал-лакаптарда берилиши”. Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы, 2024, (3), 116–137. https://doi.org/10.52754/16948610_2024_3_11

Мурзакметов А. “Кыргыз элдик орнитологиясынын макал-лакаптарда камтылышы”. Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы, 2024, (4), 222–242. https://doi.org/10.52754/16948610_2024_4_22

Мурзакметов А. “Кыргыздардын энтомологиялык түшүнүктөрүнүн макал-лакаптарда берилиши (аары менен кумурсканын мисалында)”. Ош мамлекеттик университетинин Жарчысы. Филология, 2025, (1(5), 24–34. https://doi.org/10.52754/16948874_2025_1(5)_3

Сейдакматов К. Кыргыз тилинин кыскача этимологиялык сөздүгү. – Ф.: «Илим», 1988.

Солтоноев Б. Кызыл кыргыз тарыхы: Тарыхый очерктер. 1-китеп. Бишкек: Мамлекеттик «Учкун» концерни, 1993.

##submission.downloads##

Опубликован

##submission.updatedOn##

##submission.versions##